Ուղեցույց. Ինչպես տարբերել պաստերիզացված, ուլտրապաստերիզացված և առանց լակտոզային կաթը

Կովի կաթը մեր սննդակարգի կարևոր մասն է․ այն հարուստ է սպիտակուցով, կալցիումով և մի շարք վիտամիններով։ Սակայն կաթի մշակման եղանակները տարբեր են․ դրանք ազդում են թե՛ համի, թե՛ պահպանման ժամկետի, թե՛ մարսելիության վրա։ Այս ուղեցույցը կօգնի հասկանալ՝ ինչ տարբերություններ ունեն պաստերիզացված, ուլտրա-պաստերիզացված (UHT) և առանց լակտոզային կաթերը, և որն է առավել հարմար ձեր ընտրության համար։

1․ Ինչ է պաստերիզացումը

Պաստերիզացումը կաթի տաքացման պրոցես է, որի նպատակն է ոչնչացնել վտանգավոր մանրէները, բայց միաժամանակ պահպանել սննդային արժեքը։

Ցածր ջերմաստիճան, ցածր ժամանակ – 63°C մոտ 30 րոպե։
Բարձ ջերմաստիճան, կարճ ժամանակ – 72°C մոտ 15–20 վայրկյան։

Այս կաթը անվտանգ է, համով մոտ է թարմ կաթին, բայց պահպանման ժամկետը համեմատաբար կարճ է։ Պետք է պահել սառնարանում և սպառել մոտ 7–21 օրվա ընթացքում։

2․ Ի՞նչ է ուլտրա-պաստերիզացումը

Ուլտրա-պաստերիզացումը կաթը տաքացնում է շատ ավելի բարձր ջերմաստիճանի՝ 135–140°C, ընդամենը մի քանի վայրկյան։ Այնուհետև այն փաթեթավորվում է ախտահանված տուփերում։

Առավելություն․ հնարավոր է պահել փակ վիճակում սենյակային ջերմաստիճանում մինչև 6–12 ամիս։
Թերություն․ համը կարող է ունենալ թեթև «խաշած» կամ կարամելային նոտաներ, և որոշ դեպքերում պանրագործության կամ սուրճի համար պակաս հարմար է։

3․ Ինչ է «առանց լակտոզային» կաթը

Լակտոզը կաթի բնական շաքարն է։ Որոշ մարդիկ այն չեն մարսում և ունեն լակտոզային անտանելիություն։

Առանց լակտոզային կաթը ստացվում է՝ ավելացնելով լակտազ ֆերմենտ, որը բաժանում է լակտոզը գլյուկոզի և գալակտոզի։
Առավելություն․ հեշտ է մարսվում, հարմար է լայն սպառողների համար։
Հատկանիշ․ համը մի փոքր ավելի քաղցր է, քան սովորական կաթինը։

4․ Ինչպես համեմատել

Տեսակ	Ջերմաստիճան և եղանակ	Պահպանման ժամկետ	Համային առանձնահատկություն	Ում համար է հարմար
Պաստերիզացված	63°C/30 ր․ կամ 72°C/15 վրկ․	7–21 օր (սառնարան)	Ամենամոտն է թարմ կաթին	Ընդհանուր օգտագործման
Ուլտրա-պաստերիզացված	135–140°C, մի քանի վրկ․	6–12 ամիս (փակ վիճակում)	Թեթև «խաշած/կարամել» նոտաներ	Երկար պահպանման կարիք ունեցողների համար
Առանց լակտոզային	Լակտազ ֆերմենտի միջոցով	Սառնարանային, կախված մշակումը	Ավելի քաղցր համ	Լակտոզային անհանդուրժողականություն ունեցողների համար

5․ Վիտամիններ և սննդային արժեք

Պաստերիզացումը և ՈւՊԶ-ը կարող են նվազեցնել որոշ ջերմազգայուն վիտամիններ (B2, B12, vitamin C), բայց ընդհանուր սննդային արժեքը մնում է բարձր։
Կաթը շարունակում է մնալ կարևոր սպիտակուցի և կալցիումի աղբյուր։

6․ Պրակտիկ խորհուրդներ

Եթե սիրում եք թարմ համ և հաճախ եք գնում կաթ, ընտրեք պաստերիզացվածը։
Եթե ցանկանում եք պահել երկար կամ չունեք մշտական սառնարան, ընտրեք ՈւՊԶ։
Եթե ունեք մարսողական խնդիրներ լակտոզից, փորձեք առանց լակտոզայինը։
Բացելուց հետո՝ բոլոր կաթերը պետք է պահել սառնարանում և սպառել 3–7 օրում։

Պաստերիզացվածը մոտ է բնական համին, ուլտրա-պաստերիզացվածը ապահովում է երկար պահեստավորում, իսկ առանց լակտոզայինը լուծում է մարսողական խնդիրները։ Ընտրեք այն, ինչն առավել համապատասխանում է ձեր ապրելակերպին։